Quần thể di tích Phủ Dầy – Nam Định [ Điểm hẹn Văn hoá - VTV1 ]

(Bản tin Điểm hẹn Văn hoá – VTV1) Khu di tích kiến trúc lịch sử văn hóa Phủ Dầy (hay còn ghi là Phủ Giày, Phủ Giầy) nằm ở xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Ðịnh. Phủ Dầy là tên gọi chung quần thể 21 di tích thờ Bà chúa Liễu Hạnh. Ðây là quần thể di tích xây trong một khu vực địa lý có nhiều dấu vết của người tiền sử, với những di vật văn hóa thời kỳ đồ đá. Phủ Dầy là một hiện tượng tín ngưỡng dân gian thuần Việt đã xuất hiện và tồn tại gần 4 thế kỷ nay.

Phủ Dầy có tên cổ là Kẻ Dầy, cho tới khi Liễu Hạnh được suy tôn là Mẫu Nghi Thiên Hạ, Chế Thắng Hòa diệu Đại vương và được sắc phong là Thượng đẳng tối linh thần thì Kẻ Dầy được đổi thành Phủ Dầy. Theo truyền thuyết, Liễu Hạnh nguyên là công chúa Quỳnh Hoa, con gái Ngọc Hoàng, vì đánh vỡ chén ngọc mà bị giáng xuống trần gian. Ðầu thai vào nhà Lê Thái Công, một nhà giáo tích đức, nên Quỳnh Hoa (lúc này là Giáng Tiên) trở thành người tài hoa, giỏi đàn ca, thơ phú, nhiều lần xướng họa thơ văn với chồng là Ðào Lang và các bậc danh nho như Phùng Khắc Khoan. Ðặc biệt tương truyền về sau, khi nương cửa Phật, nàng có công âm phù triều đình, dẹp yên giặc giã, giúp dân trừ dịch… Công chúa Liễu Hạnh đi nhiều nơi, tới đâu cũng làm điều thiện nên nhân dân tôn là Thánh Mẫu, Mẫu Liễu và lập đền thờ, xếp vào hàng Tứ bất tử trong điện thần Việt Nam, bên cạnh Thánh Tản Viên, Thánh Gióng, Tiên Chử Ðồng Tử. Nhưng nơi chính vẫn là Phủ Dầy, nơi Mẫu sinh ra.

Di tích Phủ Dầy có giá trị rất cao về kiến trúc nghệ thuật cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20. Ở đây có bộ ba kiến trúc liên quan chặt chẽ tới mẫu Liễu Hạnh là phủ Tiên Hương (phủ chính), phủ Vân Cát và lăng Chúa Liễu. Ngoài ra còn có một di sản văn hoá phi vật thể độc đáo luôn hiện hữu nơi đây, đó là Hầu Bóng và hát Chầu Văn.